Dit bericht is 2270 keer gelezen

SCHOONHOVEN – De 96-jarige Gert van Dijk heeft zijn leven opgetekend in het boek ‘Geboren en Getogen’. Van 1943 tot 1945 heeft hij in Duitsland gewerkt als dwangarbeider. Juist deze periode wil hij delen met de huidige generatie. Zodat zijn verhaal niet verloren gaat.

Activiteitenbegeleidster Mirjam Hordijk attendeerde RTV Krimpenerwaard onlangs op de gedetailleerde informatie over de Tweede Wereldoorlog. De heer van Dijk is bewoner in WelThuis Borchleen. Tien maanden geleden is hij daar, samen met zijn vrouw, vanuit Haastrecht naar toe verhuisd. “Mijn vrouw is dementerende, ik kon het niet meer aan huis houden”, maakt hij enigszins geëmotioneerd duidelijk. Ondanks zijn hoge leeftijd is hij opgeruimd, helder van geest, leergierig en nog steeds actief met schrijven. Bescheiden als hij is wil hij benadrukken dat ie maar een amateur is.

Boerenkinderen in de klas
Iemand van een dergelijke hoge leeftijd heeft de wereld enorm zien veranderen. Voor, tijdens en na de oorlog. Dat zijn de drie blokken waarin de schrijver zijn leven indeelt. Voor de oorlog was het armoede troef. Het gezin van Dijk bestond uit veertien kinderen. Vader van Dijk was landarbeider. Doorleren na de lagere school was er niet bij. Het gezin kon elke gulden gebruiken. De nog jonge Gert kwam als knecht terecht op een boerderij in Benschop. ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld is een vergelijking die goed opgaat. “We waren indertijd echt de boerenkinderen in de klas.  De provinciale weg tussen Haastrecht en Oudewater was nog een grindpad.” Met pretoogjes vertelt hij de eerste keer dat ie een Chinees zag. Hilarisch en een hele sensatie. Voor de oorlog zag je nauwelijks tot niet buitenlandse mensen.

Inzet als dwangarbeider
Zeer nauwgezet is het verhaal over de twee jaar die van Dijk als dwangarbeider heeft gewerkt. Op 14 juni 1943 moest hij zich melden in IJsselstein om vervolgens met vele anderen naar Duitsland te gaan. Daar werd hij tewerkgesteld in een metaalverwerkende fabriek in het plaatsje Heddernheim, onder de rook van Frankfurt. Lange werkdagen, dag- en nachtdiensten, slechte hygiëne, regelmatige bombardementen, beschietingen en ondermaats eten. Een stukje uit zijn verslag:

“Een als een fakkel brandend vliegtuig kwam met een oorverdovend en angstaanjagend geloei naar beneden, recht op de plaats af waar wij ons bevonden, om hoogstens een paar honderd meter bij ons vandaan met een enorme klap tegen de grond te slaan. Slechts enkele seconden had het geduurd. Maar wel seconden die lang genoeg waren om te verlammen van schrik.”

Bevrijding
Door de nadering van de geallieerde legers in 1944 werden dwangarbeiders op steeds meer strategische plaatsen ingezet. Van Dijk maakte allerlei omzwervingen in de buurt van Metz. In het voorjaar van 1945 komt aan de oorlog een einde. In de loop van juni is hij eindelijk weer thuis in Haastrecht. In het verslag lezen we dat de thuiskomst emotioneel was. Maar de volgende dag werd al snel als saai ervaren. Iedereen ging weer over op de orde van de dag.

Wat wil de heer van Dijk ons meegeven?
Het relaas over de twee nare jaren als dwangarbeider is op een later moment opgeschreven. Dan bestaat de kans dat fantasie en werkelijkheid door elkaar gaan lopen. Het verhaal is daarom door een medelotgenoot van commentaar voorzien en waar nodig verbeterd. Het eindresultaat is een verhalend historisch document. “Wat mij is overkomen, kan iedereen overkomen. Dat mijn verhaal iets mag bijdragen dat mensen nadenken voordat zoiets weer gebeurd.”

De heer van Dijk was afgelopen zaterdag op de radio tussen 13.00 en 14.00 uur. Het gesprek is terug te beluisteren via deze link. Op zaterdag 24 april volgt deel twee met daarin aandacht voor de periode in de Tweede Wereldoorlog.

Gert van Dijk (r) samen met Huib van den IJssel. Eerste foto gemaakt bij terugkeer in Nederland, juni 1945

Dit bericht is 2270 keer gelezen